از میان رب های گوجه فرنگی کدام بهتر هستند؟

گوجه فرنگی علاوه بر خوشرنگ و خوش طعم کردن غذاها، دارای خواص شگفت انگیزی روی بدن انسان است و کمک به سلامت قلب (با داشتن رنگدانه لیکوپن با خاصیت آنتی اکسیدانی)، سلامت سیستم گوارشی (با داشتن فیبر)، تنظیم فشار خون و افزایش سیستم ایمنی بدن (با داشتن ویتامین های K، C و A) و قوی تر شدن استخوان ها (ویتامین K همراه با کلسیم) می کند.

رب گوجه فرنگی از کالاهای اساسی در سبد خرید خانواده های ایرانی است و تقریباً در بیشتر غذاها از آن استفاده می شود، بنابراین اطمینان از سالم بودن آن بسیار حائز اهمیت است. چنانچه در تهیه رب گوجه فرنگی اصول و قوانین بهداشتی و استانداردهای مربوطه رعایت نشود، نه تنها این ماده غذایی پر مصرف ارزش غذایی ندارد بلکه اثرات زیانباری روی سلامت انسان می گذارد. در این مطلب به تقلباتی که در تهیه رب گوجه فرنگی صورت می گیرد، اشاره خواهیم کرد.

با توجه به قیمت بالای گوجه فرنگی برخی افراد سودجو به جهت سود بیشتر برای افزایش غلظت رب گوجه فرنگی و رساندن درجه بریکس (محتویات جامد محلول در آب به غیر از نمک) به حد استاندارد ملی ایران که حداقل 25 درجه است، اقدام به اضافه نمودن کدو، سیب زمینی، لبو و حتی موادی مانند نشاسته، آرد و نان خشک آسیاب شده می کنند و برای پنهان کردن کمبودهای رب گوجه فرنگی و ایجاد رنگ مناسب از رنگهای مصنوعی استفاده می کنند.

در تحقیق انجام شده روی رب گوجه فرنگی سموم قارچی مانند آفلاتوکسین ردیابی شد که می تواند به دلیل وجود نان خشک کپک زده یا آرد در آن باشد که وجود این سم قارچی باعث سرطان، آسیب به کبد، کلیه و قلب می شود. نکته دیگر اینکه افرادی که تحمل غذایی به گلوتن که پروتئین موجود در گندم و جو است را ندارند و اصطلاحاً از بیماری سلیاک رنج می برند، مصرف رب گوجه دارای نان خشک آسیاب شده و آرد  برایشان مضر است.

در مورد آسیب های رنگ های مصنوعی اضافه شده به رب گوجه می توان به صدمه به کبد و کلیه و ایجاد حساسیت و بیش فعالی در کودکان اشاره کرد. همینطور تولید رب گوجه فرنگی در کارگاه های غیر بهداشتی با استفاده از آب ناسالم که به دلیل وجود فلزات سنگین، باقی مانده سموم و آلودگی های میکروبی و عدم تعویض به موقع آب حوضچه در هنگام شستشوی گوجه برای سلامت انسان مضر هستند و باعث سرطان، آسیب به کبد، کلیه، سیستم عصبی و التهابات دستگاه گوارشی می شوند.

نکته دیگر اینکه، افراد سودجو برای به تعویق انداختن کپک زدن رب، مقدار زیادی بنزوات سدیم (ماده نگهدارنده) به آن اضافه می کنند که در اثر ترکیب بنزوات سدیم با اسید آسکوربیک گوجه، بنزن تولید می شود که عاملی سرطان زا است. علاوه بر این، اضافه کردن نمک بالاتر از حد مجاز 1/5 درصد برای به تعویق انداختن کپک زدگی، باعث افزایش فشار خون می شود. استفاده کردن از گوجه های نامرغوب در تهیه رب گوجه فرنگی از دیگر مواردی است که سلامت انسان را به خطر می اندازد.

بکار بردن گوجه های لهیده و کپک زده در تهیه رب گوجه فرنگی به دلیل آلوده بودن به سموم قارچی و با توجه به اینکه این سموم قارچی به گرما، مقاوم هستند و در حین پخت رب گوجه فرنگی از بین نمی روند، باعث تهوع، اختلالات گوارشی، استفراغ، زخم و خونریزی و ورم معده، آسیب به کبد و کلیه، سیستم ایمنی و عصبی در انسان می شود. علاوه بر این استفاده از گوجه های کال و نرسیده و دارای قسمت های سبز رنگ که حاوی ماده سمی سولانین است در تهیه رب گوجه باعث ملتهب شدن روده و معده و مشکلاتی از جمله ناباروری، التهاب پوست و شکم درد می شوند.

و نکته دیگر این است که بعضی از تولیدکنندگان شاید کمتر به فکر سلامت مصرف کنندگان هستند و رب گوجه را داخل قوطی های فلزی یا ظروف پلاستیکی به فروش می رسانند که به دلیل اسیدی بودن گوجه فرنگی و آزاد شدن مواد شیمیایی به نام بیسفنول A و فتالات ها از این ظروف و انتقال به رب گوجه فرنگی خطراتی مانند سرطان، مشکلات باروری، بیماری های سیستم عصبی و قلب و عروق را برای مصرف کنندگان به همراه دارند.

علاوه بر این، از دیگر معایب رب گوجه فرنگی داخل قوطی فلزی این است که بعد از باز کردن درب قوطی، امکان بستن کامل آن دیگر وجود ندارد و احتمال انتقال آلودگی به رب گوجه فرنگی زیاد است، پس برای کاهش این خطرات بهتر است از رب های گوجه فرنگی بسته بندی شده در ظروف شیشه ایی استفاده شود.
بعد از آگاهی از تقلبات انجام شده در رب های گوجه فرنگی و با نظر به اینکه تقریباً هر روز از این ماده غذایی در پخت غذاها استفاده می شود و در صورت ناسالم بودن آن اثرات مخربی روی سلامت انسان می گذارد، توصیه می شود به هیچ عنوان از رب های گوجه فرنگی خانگی که از بیرون خریداری شده و هیچ نظارتی به خصوص نظارت سازمان استاندارد و غذا و دارو روی مراحل تهیه آنها وجود ندارد، استفاده نکنید و بهتر است رب های تولید شده در کارخانه های معتبر و مطابق با استانداردها را خریداری کنید. اما چنانچه به سلامت خود بیشتر اهمیت می دهید، بهترین راه این است که خودتان به پختن رب در منزل اقدام و یا با تغییر سبک آشپزی، در پخت غذاها از گوجه فرنگی خام به جای رب گوجه استفاده کنید.

چنانچه قصد پخت رب گوجه فرنگی در منزل را دارید، برای سلامت بیشتر حتماً به این نکات توجه کنید:
1-    گوجه فرنگی لهیده و آبکی شده و از طرفی گوجه فرنگی های نرسیده، کال و دارای لکه های سبز و سیاه، شاید ارزان تر باشند ولی گوجه فرنگی های مناسبی برای تهیه رب نیستند. بنابراین گوجه های رسیده (نه له شده) و سالم را خریداری کنید.
2-     در صورت تمایل به شستشوی گوجه فرنگی در میدان میوه و تره بار یا مکان هایی در سطح شهر که اقدام به آبگیری گوجه فرنگی می کنند، از ایمن بودن آب مصرفی جهت شستن آنها اطمینان حاصل کنید. به دلیل اینکه، اکثراً از آب چاه استفاده می شود که حاوی آلودگی هایی است که خطر آنها حتی ممکن است با پخت رب گوجه فرنگی هم، کاملاً از بین نروند و همینطور باعث انتقال آلودگی به سطوح و مواد غذایی دیگر نیز شوند. بنابراین بهتر است گوجه فرنگی را در منزل با آب مناسب شستشو دهید.
3-    در هنگام پخت رب گوجه فرنگی، آن را بیش از اندازه حرارت ندهید تا رنگ واقعی آن و ویتامینC  موجود در آن حفظ شود.
4-    برای سلامت بیشتر، حتماً رب گوجه فرنگی را در ظروف شیشه ایی نگهداری کنید.
5-    چنانچه رب گوجه فرنگی کپک زد، حتی با حذف کامل کپک از روی رب، نمی توان سموم قارچی و یا اسپور قارچ که ممکن است به لایه های زیرین نفوذ کرده را از بین برد، پس بهتر است قید این رب را بزنید.

و کلام پایانی:
غذای داخل بشقاب شما، تضمین کننده طول عمر شما است پس با انتخابی آگاهانه، سلامتی خود و خانواده خود را تضمین کنید.