۱۴۰۴.۰۹.۱۶
این مقاله به بررسی جایگاه زعفران ایران در بازارهای جهانی و چالش های موجود در مسیر صادرات آن می پردازد. علاوه بر این، در راستای تسهیل فرآیند صادرات، خدمات آزمایشگاه مرجعان خاتم به عنوان نخستین و معتبرترین آزمایشگاه مواد غذایی کشور در حوزه کنترل ایمنی زعفران معرفی می شوند.
مقدمه
پیشینه کشت زعفران (Crocus sativus) به حدود ۳۵۰۰ سال پیش، یعنی دوران سومریان و بابلیان باز می گردد. مطالعات تاریخی و گیاه شناسی نشان می دهند که خاستگاه اولیه زعفران احتمالاً سواحل مدیترانه ای آسیای صغیر یا میان رودان (بین النهرین) بوده است. با این حال، مناطق دیگری مانند جنوب شرقی آسیا، آسیای مرکزی، شبه قاره هند، ایران، یونان باستان و جزیره کرت نیز به عنوان منشأهای احتمالی این گیاه ارزشمند مطرح شده اند.
زعفران به دلیل خواص دارویی، عطر و طعم منحصر به فرد و فرآیند پیچیده و پرهزینه تولید آن که شامل برداشت دستی کلاله های خشک شده گل گیاه زعفران است در سراسر جهان به نام "طلای سرخ"شناخته می شود. این محصول نه تنها یکی از گران قیمت ترین ادویه های جهان به شمار می رود بلکه به عنوان یکی از مهم ترین کالاهای صادراتی نیز جایگاه ویژه ای در تجارت بین المللی دارد.
سهم ایران از تولید و صادرات جهانی زعفران
ایران با در اختیار داشتن حدود ۹۲ تا ۹۵ درصد از کل تولید زعفران جهان بزرگ ترین تولید کننده این محصول در سطح جهانی به شمار می رود. با این وجود، بخش قابل توجهی از زعفران تولیدی ایران در آمارهای رسمی تجارت خارجی دیده نمی شود. بخشی از تولید، در داخل کشور مصرف می شود و طبیعتاً در آمار صادرات جهانی ثبت نمی گردد. از سوی دیگر، مقداری از زعفران نیز از طریق مسیرهای غیر رسمی از کشور خارج می شود که جزئیات آن در بخش "چالش های صادرات زعفران" تشریح خواهد شد. ترکیب این دو عامل موجب می شود میان حجم واقعی تولید زعفران ایران و میزان صادرات ثبت شده در آمارهای جهانی فاصله قابل توجهی وجود داشته باشد و تصویر دقیقی از نقش ایران در بازارهای بین المللی ارائه نشود.
- وضعیت صادرات زعفران ایران در سال ۱۴۰۳
مطابق آمار منتشر شده، میزان کل صادرات زعفران ایران در سال گذشته (1403) برابر با 214807 کیلوگرم بوده است.
مقادیر صادرات در 12 ماهه سال گذشته به تفکیک، در نمودار زیر نشان داده شده است:
- وضعیت صادرات زعفران ایران در سال ۱۴۰4
مطابق با آخرین داده های موجود، صادرات زعفران در ۷ ماهه سال جاری (۱۴۰۴)، برابر با 116708 کیلوگرم است.
مقادیر صادرات 7ماهه سال 1404در کنار هفت ماهه سال 1403 به تفکیک، در نمودار زیر نشان داده شده است:
همان طور که از نمودار بالا مشخص است صادرات زعفران در سال 1404 بیشتر از سال 1403 است. مقایسه عملکرد صادرات ایران در این دو سال رشد 77 درصدی را نشان می دهد.
چالش های صادرات زعفران
با وجود ظرفیت بالای ایران در تولید زعفران و تقاضای گسترده این محصول در بازارهای جهانی، صادرات آن با موانع و محدودیت هایی روبرو است. این موانع از یک سو مسیر دسترسی به برخی بازارها را دشوار کرده و از سوی دیگر هزینه ها و ریسک فعالیت را برای صادر کنندگان افزایش داده اند.
بنابراین، صادر کنندگان با چالش های متعددی مواجه اند. این چالش ها عبارت اند از:
- تأثیر تحریم ها و تعرفه های تجاری بر صادرات زعفران ایران
در شرایط کنونی، تحریم های اقتصادی و تعرفه هایی که برخی کشورها بر واردات کالاهای ایرانی اعمال می کنند به عنوان یکی از موانع کلیدی صادرات زعفران شناخته می شوند. تعرفه در واقع نوعی مالیات یا هزینه اضافه است که کشور مقصد هنگام ورود کالا از صادرکننده دریافت می کند.
در بسیاری از بازارهای هدف، نرخ این تعرفه ها برای زعفران ایرانی به مراتب بالاتر از رقبای تجاری مانند اسپانیا یا افغانستان است. همین موضوع باعث می شود که قیمت نهایی زعفران ایرانی در کشور مقصد افزایش یافته و در نتیجه توان رقابتی محصول کاهش یابد و در برخی موارد حتی صادرات برای تجار ایرانی فاقد توجیه اقتصادی شود.
- صادرات زعفران به صورت فله ای
به طور کلی، محصولات عرضه شده در قالب خرده فروشی با بسته بندی های کوچک و دارای برند مشخص، معمولاً دارای قیمت فروش بالاتری نسبت به همان محصول در شکل فله ای هستند. از این رو، صادرات به صورت فله ای موجب می شود که نه تنها بخش عمده ای از سود اقتصادی، بلکه ارزش افزوده تجاری و اعتبار برند محصول نیز به کشورهایی تعلق گیرد که آن را با بسته بندی و برند خود در بازارهای بین المللی مجدداً عرضه می کنند.
با وجود این مسئله، بخش قابل توجهی از زعفران ایران بدون هویت تجاری مشخص و به صورت فله ای صادر می شود. دلیل اصلی این امر آن است که صادرات فله ای برای صادر کنندگان کم هزینه تر است، زیرا در این روش هزینه های مرتبط با بسته بندی کاهش می یابد و علاوه بر آن، میزان مالیات و عوارض گمرکی نیز معمولاً پایین تر است. افزون بر این، بخش بزرگی از خریداران خارجی زعفران ایران خود صادر کننده محسوب می شوند و ترجیح می دهند محصول را بهصورت فله ای خریداری کرده و پس از انجام فرآیندهای بسته بندی و برند سازی با نام تجاری خود، آن را در بازارهای جهانی عرضه کنند.
مطابق آمار مستند، در سال گذشته میزان صادرات زعفران ایران به قاره اروپا حدوداً ۴۴۱۵۹ کیلوگرم بوده است که از این میان، بیشترین سهم به کشور اسپانیا با حجم تقریبی ۳۲۶۴۸ کیلوگرم اختصاص داشته است.
همان طور که نمودار نشان می دهد، حدود ۷۴ درصد کل زعفرانی که ایران به اروپا صادر می کند، راهی اسپانیا می شود. به بیان دیگر، بیشترین سهم بازار اروپایی زعفران ایران در اختیار اسپانیا است و فقط حدود ۲۶ درصد از آن به سایر کشورهای اروپایی صادر می شود.
بر اساس آمار صادرات، از مجموع ۳۲۶۴۸ کیلوگرم زعفران صادر شده به اسپانیا، 24544 کیلوگرم به صورت بسته های بزرگ (بیش از ۳۰ گرم) انجام گرفته است. جزئیات نوع بسته بندی های زعفران صادر شده به اسپانیا در جدول زیر آمده است:
نمودار زیر نشان می دهد که حدود ۷۵ درصد زعفران صادر شده به اسپانیا در قالب بسته های بزرگ و صنعتی با وزن بیش از ۳۰ گرم ارسال شده است. در صورتی که میزان صادرات زعفران در بسته بندی های کوچکتر از ۳۰ گرم که عمدتاً برای عرضه خرده فروشی کاربرد دارند، بسیار محدود بوده و سهم ناچیزی از کل صادرات به این کشور را تشکیل می دهد.
اسپانیا با وجود این که تولید داخلی محدودی از زعفران دارد یکی از صادرکنندگان بزرگ زعفران در جهان به شمار می رود. این کشور بخش عمده ای از زعفران مورد صادرات خود را از ایران وارد کرده و سپس زعفران ایران را با نام تجاری و برند اسپانیایی به بازارهای جهانی صادر می کند. در نتیجه، بسیاری از مصرف کنندگان در کشورهای هدف، زعفران را به عنوان محصول اسپانیا می شناسند و از منشأ واقعی ایرانی آن بی اطلاع هستند.
- صادرات غیر رسمی زعفران و پیامدهای آن
در سال های اخیر افزایش هزینه ها، پیچیدگی فرایند های اداری و محدودیت های مختلف در مسیر صادرات، موجب شده است که برخی فعالان این حوزه به سمت روش های غیر رسمی سوق پیدا کنند.
مهم ترین مسیرهای غیر رسمی خروج زعفران از کشور شامل موارد زیر است:
- قاچاق زعفران که به صورت غیر قانونی انجام می شود.
- حمل و فروش مقادیر محدود زعفران توسط مسافران در سفرهای بین المللی یا صادرات چمدانی که به صورت قانونی انجام می شود.
به طور کلی، زعفرانی که از مسیرهای غیر رسمی از کشور خارج می شود در آمار رسمی تجارت خارجی ثبت نمی گردد، بنابراین برآورد دقیقی از حجم واقعی آن وجود ندارد. این وضعیت می تواند جایگاه ایران را در رتبه بندی جهانی صادرکنندگان که بر اساس حجم صادرات ثبت شده تعیین می شود، کاهش دهد.
افزون بر این، در روش های غیرقانونی معمولاً کنترل های لازم بر کیفیت و ایمنی محصول انجام نمی گیرد. در نتیجه، احتمال عرضه زعفرانی که تحت آزمون های استاندارد قرار نگرفته و تأییدیه های لازم را کسب نکرده است، در بازارهای خارجی افزایش می یابد و این موضوع منجر به کاهش اعتبار و ارزش تجاری زعفران ایرانی در بازارهای جهانی می شود.
- نوسان ارز و قانون تعهد ارزی
افزایش شدید نوسانات نرخ ارز و جهش مکرر قیمت ها در سال های اخیر، کنترل بازار ارز را به یکی از چالش های اساسی دولت تبدیل کرده است. بی ثباتی نرخ ارز، امکان برنامه ریزی بلند مدت را از فعالان اقتصادی می گیرد و روند ورود ارز حاصل از صادرات را نیز غیر قابل پیش بینی می کند. در چنین شرایطی، دولت برای سامان دهی جریان ارز و جلوگیری از خروج منابع ارزی، "قانون تعهد ارزی" را اجرا می کند تا صادرکنندگان ملزم باشند ارز حاصل از صادرات را در چارچوب مشخص و قابل نظارت به کشور بازگردانند.
بر اساس این قانون که از سال ۱۳۹۷ ابلاغ شده و همچنان نیز اجرا می شود، صادرکنندگان موظف اند ارز حاصل از صادرات خود را در مدت زمان مشخص و از طریق مسیرهای تعیین شده، مانند سامانه نیما، به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند. هدف این سیاست، تأمین ارز مورد نیاز برای واردات و جلوگیری از خروج سرمایه است.
با این حال، اجرای این دستور العمل همچنان پیامدهای قابل توجهی برای صادرات زعفران به همراه دارد. اختلاف قابل توجه نرخ نیما با نرخ آزاد باعث می شود فروش ارز در سامانه نیما برای بسیاری از صادرکنندگان صرفه اقتصادی نداشته باشد. همین مسئله موجب می شود برخی صادرکنندگان نتوانند تعهد ارزی خود را رفع کنند و در نتیجه در فهرست بدهکاران بانک مرکزی قرار گیرند. در کنار آن، سازمان امور مالیاتی نیز برای هر سال عدم بازگشت ارز، جرائم مالیاتی اعمال می کند.
مجموعه این فشارها باعث شده است بسیاری از صادرکنندگان امکان ادامه فعالیت با کارت بازرگانی خود را از دست بدهند و به تدریج از بازار رسمی خارج شوند.
بر اساس آمار موجود، در سال ۱۳۹۶ حدود ۳۲۵ تن زعفران ایران به هفت کشور صادر شده است. با این حال، در سال ۱۴۰۳ میزان صادرات به ۲۱۴ تن کاهش یافت، هرچند تعداد مقاصد صادراتی در همین بازه زمانی به ۷۱ کشور افزایش پیدا کرد و با توجه به گسترش قابل توجه بازارهای هدف، انتظار می رفت که حجم صادرات در فاصله سال های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۳ از ۳۲۵ تن به حدود ۵۰۰ تن برسد اما روند کاهشی کنونی بیانگر وجود چالش ها و نارسایی های ساختاری در زنجیره صادرات زعفران کشور است.
آزمون های کنترل کیفیت و ایمنی زعفران
برای صادرات زعفران، رعایت استانداردها ضروری بوده و به عنوان یک معیار معتبر بین المللی شناخته می شود و می تواند ارزش محصول را در بازارهای جهانی ارتقا دهد. مطابق با استانداردهای زعفران، مجموعه ای از آزمون ها با هدف سنجش ویژگی های کیفی و تعیین درجه بندی محصول انجام می گیرند. علاوه بر این، گروه دیگری از آزمون ها با هدف ارزیابی ایمنی انجام می شوند تا از انطباق محصول با الزامات ایمنی مواد غذایی و بی خطر بودن آن برای مصرف کننده اطمینان حاصل شود.
شاخص ها و آزمون های کیفی زعفران
برای تعیین مرغوبیت و به اصطلاح درجه بندی زعفران که شامل ممتاز، درجه 1، درجه 2، درجه 3 و درجه 4 است، علاوه بر آزمون های حسی مانند عطر، طعم و رنگ، انجام مجموعه ای از آزمون های فیزیکوشیمیایی نیز ضروری است. این آزمون ها اطلاعات دقیقی در مورد ترکیبات شاخص زعفران و میزان خلوص آن ارائه می دهند و مبنای علمی تری برای سنجش کیفیت محصول فراهم می سازند.
برای درک بهتر هدف و ماهیت آزمون هایی که در ادامه معرفی می شوند، ابتدا لازم است ساختار گیاه و اجزای گل زعفران توضیح داده شود. همان طور که در تصویر مشاهده می شود، زعفران از بخش های مختلفی نظیر پیاز (بنه)، برگ ها، ساقه، گلبرگ ها، کلاله و پرچم تشکیل شده است.
بخش ارزشمند و تجاری زعفران، کلاله است که پس از جداسازی، خشککردن و فرآوری بهعنوان محصول نهایی عرضه میشود. همان طور که در تصویر مشخص است، کلاله زعفران به پنج دسته مختلف سرگل، نگین، پوشال، دسته و کنج یا خامه تقسیم بندی می شود.
مطابق با الزامات استاندارد ملی زعفران، انواع زعفران بر اساس شکل ظاهری و نوع فرآوری به چند دسته اصلی تقسیم می شوند:
- زعفران رشته ای
زعفران رشته ای شامل کلاله خشک شده گیاه زعفران است که ممکن است به صورت کامل (شامل بخش قرمز و قسمتی از خامه یا سفیدی انتهایی کلاله) خشک شده باشد. طبق استاندارد، در این نوع زعفران وجود بخشی از خامه سفید مجاز است. این محصول همان رشته های متداول زعفران است که در بازار عرضه می شود.
- زعفران رشته ای بریده
در زعفران رشته ای بریده، تنها بخش قرمز کلاله مورد استفاده قرار می گیرد و بخش خامه (قسمت سفید) به طور کامل از آن جدا می شود. این نوع زعفران معمولاً به عنوان محصولی با خلوص بالاترشناخته می شود.
- پودر زعفران
پودر زعفران حاصل از آسیاب کردن یا ساییدن زعفران خشک شده (اعم از رشته ای یا رشته ای بریده) است، بهگونه ای که اندازه ذرات آن ریز، یکنواخت و بدون قطعات درشت باشد.
در ادامه، مهم ترین آزمون های فیزیکوشیمیایی تشریح می شوند:
- مواد خارجی مربوط به محیط (ناپذیرفتنی ها): شامل هرگونه عناصر غیر مرتبط با محصول مانند سنگریزه، خاک، قطعات پلاستیک، حشرات و کنه های زنده یا مرده و بخش هایی از بدن آن ها، فضولات، پر و موی جوندگان و پرندگان است. بدیهی است که هرچه مقدار این اجزا کمتر باشد، میزان ناخالصی محصول پایین تر بوده و زعفران از نظر کیفیت و مرغوبیت در سطح بالاتری قرار می گیرد.
- مواد خارجی مربوط به گیاه زعفران: به بخش هایی از گل زعفران گفته می شود که جزء رشته های قرمز کلاله نیستند مانند خامه، پرچم، گلبرگ ها و سایر قسمت های گل که حضور آنها باعث کاهش مرغوبیت محصول می شود.
- خاکستر: خاکستر زعفران یکی از معیارهای مهم برای سنجش خلوص و کیفیت زعفران است. وقتی زعفران را در آزمایشگاه می سوزانند، بخش آلی آن (یعنی قسمت های گیاهی) از بین می رود و مواد معدنی به صورت خاکستر باقی می ماند که می تواند شامل ذرات خاک، شن، گرد و غبار، نمک های معدنی یا باقیمانده کود و آلودگی های محیطی باشد. به همین دلیل، بالا بودن میزان خاکستر، نشانه خالص نبودن زعفران و وجود ناخالصی های معدنی در آن است و می تواند کیفیت و ارزش محصول را پایین بیاورد.
نکته: خاکستر کل مجموع مواد معدنی باقیمانده پس از سوزاندن است و خاکستر نامحلول در اسید همان بخشی از این خاکستر است که در اسید حل نمی شود.
قسمت ارزشمند زعفران یعنی کلاله، دارای ترکیباتی از جمله کروسین، سافرانال و پیکروکروسین است. مقدار هر یک از آنها می توانند در کیفیت زعفران اثر گذار باشند.
- کروسین، ترکیب اصلی مؤثر در ایجاد رنگ زعفران
کروسین یکی از مهم ترین متابولیت های زعفران بوده و به عنوان عامل اصلی ایجاد رنگ قرمز در کلاله ها شناخته می شود. این ترکیب، قابلیت انحلال بالایی در آب دارد و نقش تعیینکننده ای در قدرت رنگ دهی زعفران ایفا می کند. نتایج بررسی ها نشان داده است که هرچه میزان کروسین در زعفران بیشتر باشد، توان رنگ دهی محصول نیز افزایش یافته و نشانگر کیفیت بالاتر آن خواهد بود.
- پیکروکروسین، ترکیب شاخص در ایجاد طعم زعفران
پیکروکروسین یکی از ترکیبات طعم دهنده اصلی زعفران است که در کلاله تازه بیشتر بوده و در طی فرآیند خشک کردن، مقدار آن کاهش می یابد، پیکروکروسین درواقع پیش ساز سافرانال نیز محسوب می شود.
- سافرانال، ترکیب کلیدی مؤثر در عطر زعفران
سافرانال به عنوان مسئول ایجاد عطر ویژه زعفران شناخته می شود. این ماده به طور طبیعی در زعفران تازه در مقادیر بسیار اندک وجود دارد اما طی فرآیند خشک کردن، در اثر تجزیه پیکروکروسین، تشکیل شده و مقدار آن افزایش می یابد. بنابراین، رایحه زعفران خشک شده به طور قابل توجهی بیشتر از کلاله تازه است که نشان دهنده اهمیت فرآوری صحیح در حفظ کیفیت عطر زعفران می باشد.
شاخص ها و آزمون های ایمنی زعفران
- اندازه گیری باقیمانده سموم شیمیایی
در فرایند تولید زعفران، همانند سایر محصولات کشاورزی، همواره احتمال آلودگی به آفات و بیماری های گیاهی وجود دارد. آفات می توانند با آسیب به گیاه، عملکرد آن را کاهش داده و محصول قابل برداشت کمتری تولید شود. گیاه زعفران ساقه های بلندی ندارد و به صورت خوابیده رشد می کند، بنابراین علف های هرز می توانند با سایه انداختن روی این گیاه، مانع از رسیدن نور کافی به گیاه شوند. علف های هرز نه تنها رشد گیاه زعفران را تحت تأثیر قرار می دهند، بلکه در مواردی به محلی برای رشد آفات و بیماری ها تبدیل می شوند. بنابراین کشاورزان معمولاً از سموم شیمیایی برای کنترل علف های هرز و آفات استفاده می کنند.
باقی ماندن سموم شیمیایی بر روی محصول می تواند موجب بروز خطراتی نظیر اختلالات عصبی، مشکلات کبدی و کلیوی، اثرات سرطان زایی و ... شود. به منظور پیشگیری از این خطرات برای مصرف کننده، حدود مجاز باقیمانده سموم (MRLs) برای زعفران تعیین شده است.
حدود مجاز باقیمانده سموم شیمیایی در زعفران مطابق با استاندارد اتحادیه اروپا
- آزمون های میکروبی
با توجه به ارتفاع کم گل زعفران از سطح زمین، این احتمال وجود دارد که موجودات ریز ذره بینی (میکروارگانیسم) موجود در خاک، آب و کودها وارد زعفران شوند. علاوه بر این در مراحل چیدن گل ها، جدا کردن کلاله ها و فرآوری اولیه، زعفران ممکن است در تماس با دست، ابزار یا محیط غیر بهداشتی قرار گرفته و آلوده شود.
با وجود این که احتمالاً طی مراحل خشک کردن و نگهداری زعفران این آلودگی ها کم می شوند اما برای اطمینان بیشتر در استانداردها، انجام آزمون های میکروبی مانند شمارش کلی میکروارگانیسم ها، اشریشیاکلی، کپک و ... در نظر گرفته شده است. کنترل آلودگی میکروبی نه تنها برای سلامت مصرف کننده ضروری است، بلکه قابلیت صادراتی زعفران را نیز تحت تأثیر قرار می دهد.
- اندازه گیری مقدار فلزات سنگین
خاک و آب مزارع زعفران ممکن است به دلایل مختلفی از جمله آلودگی ناشی از ترافیک و انتشار دود خودروها، استفاده بی رویه از برخی کودهای شیمیایی، فعالیت های صنعتی و آلودگی منابع آب به فلزات سنگین آلوده شوند. این عناصر در صورت وجود در محیط، قابلیت ورود به گیاه و تجمع در کلاله را دارند. تجمع بیش از حد فلزات سنگین می تواند برای مصرف کننده خطرات جدی از جمله آسیب های عصبی، اختلالات کلیوی و کبدی، اثرات سرطان زایی و اختلالات خونی را برای مصرف کننده به دنبال داشته باشد.
از این رو استانداردهایی برای حداکثر مقادیر قابل قبول (MRLs) فلزات سنگین زعفران که شامل آرسنیک، سرب، جیوه و ... هستند، در نظر گرفته شده است. این مقادیر در جدول زیر ارائه شده است:
معرفی آزمایشگاه مرجعان خاتم و ارائه خدمات آن برای زعفران
آزمایشگاه مواد غذایی مرجعان خاتم، همکار سازمان ملی استاندارد، سازمان غذا و دارو و سازمان دامپزشکی، دارای گواهینامه بین المللیISO/IEC 17025 از مرکز ملی تأیید صلاحیت ایران با کارشناسان حرفه ای، تجهیزات پیشرفته و زیرساخت های مدرن آزمایشگاهی در چهار شعبه داخلی واقع در تهران، خرمشهر، بندر امام خمینی و کرمان و یک شعبه خارجی در کشور روسیه، آماده ارائه خدمات آزمایشگاهی می باشد.
آزمایشگاه مواد غذایی مرجعان خاتم در زمینه صادرات زعفران تلاش می کند که با ارائه خدمات آزمایشگاهی معتبر به صادر کنندگان کمک کند. آزمونهای درخواستی برای زعفران معمولاً بسته به قوانین کشور مقصد متفاوت است. این خدمات شامل:
- آزمون باقیمانده سموم
اندازه گیری دقیق باقیمانده سموم زعفران با استفاده از دستگاه هایGC-MS/MS و LC-MS/MS امکان اندازه گیری سموم حتی در مقادیر بسیار کم را فراهم می کند، موضوعی که برای صادرات اهمیت ویژه ای دارد.
برای اطلاع از لیست سموم قابل اندازه گیری در آزمایشگاه مرجعان خاتم برای زعفران به همراه کمترین مقداری که دستگاه GC-MS/MS می تواند با دقت و صحت قابل قبولی اندازه گیری کند (LOQ)، به لینک زیر مراجعه نمایید:
https://marjaangroup.com/ckfinder/userfiles/files/LOQs%20for%20Saffron%20matrix%20by%20GC-MSMS.pdf
برای اطلاع از لیست سموم قابل اندازه گیری در آزمایشگاه مرجعان خاتم برای زعفران به همراه کمترین مقداری که دستگاه LC-MS/MS می تواند با دقت و صحت قابل قبولی اندازه گیری کند (LOQ)، به لینک زیر مراجعه نمایید:
https://marjaangroup.com/ckfinder/userfiles/files/LOQs%20for%20saffron%20by%20LC-MSMS.pdf
- آزمون فلزات سنگین
در آزمایشگاه مواد غذایی مرجعان خاتم بررسی مقدار فلزات سنگین با استفاده از روش های تجزیه و تحلیل دقیق و حساس مانند طیف سنجی جذب اتمی (AAS) که قادر به شناسایی و اندازه گیری غلظت های بسیار کم فلزات سنگین در نمونه ها است، انجام می شود.
برای بررسی استانداردهای مربوط به فلزات سنگین و انواع فلزات سنگینی که مرجعان خاتم قادر به انداره گیری آن ها است، به لینک زیر مراجعه نمایید:
https://marjaangroup.com/service/%D9%81%D9%84%D8%B2%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86
- آزمون میکروبی
آزمایشگاه مواد غذایی مرجعان خاتم می تواند زعفران را از نظر ویژگی های میکروبی به صورت دقیق و با روش های متنوعی چون کشت میکروبی، شمارش کلونی، تست های سریع برای شناسایی پاتوژن ها و ... مورد بررسی قرار دهد.
برای اطلاع دقیق تر از آزمون های میکروبی که مرجعان خاتم قادر به انجام آن ها است، به لینک زیر مراجعه نمایید: